Ο Μακάριος γνώριζε ότι θα γινόταν Προδότης*

Αφηγείται ο Συγγραφέας:

" Μου είπεν ο Αρχιεπίσκοπος (Μακάριος) ότι καλεί από την Κύπρον Δημάρχους και άλλους αντιπροσωπευτικούς παράγοντας δια να τον συνοδεύσουν εις Λονδίνον προς υπογραφήν των Συμφωνιών και με παρεκάλεσε να συμμετάσχω. Απήντησα ότι λόγω ριζικής διαφωνίας μου, δια λόγους και αρχών και πραγματικών εκτιμήσεων δεν επιτρέπεται εις εμέ να συνδέσω καθ’ οιονδήποτε τρόπον το όνομά μου με τοιαύτας συμφωνίας εκ των οποίων μόνον δεινά προέβλεπον. Εν τούτοις είπα:

- Αν υπάρχει οιαδήποτε πιθανότης συζητήσεως προς τροποποιήσεις ευχαρίστως να σας συνοδεύσω.

- Όχι, απήντησεν, είναι όλα συμφωνημένα και απλώς θα υπογράψωμεν. Αλλ’ αφού δεν έρχεσαι δεν μου λέγεις την γνώμη σου επί του ζητήματος των Αγγλικών βάσεων που είναι το μόνον που θα συζητήσω;

- Δεν εμελέτησα το ζήτημα, απήντησα, αλλ’ η πρώτη σκέψις που κάνω προχείρως είναι: Αφού βάζεις τους Τούρκους μέσα στην Κύπρο άφησε και τους Άγγλους εις τας βάσεις των, διότι κάποιαν ώραν ίσως παραστή ανάγκη να σου σώσουν το κεφάλι.

Βέβαια, τότε εννοούσα μόνον τους Τούρκους, όχι και από Έλληνας, Ελλαδίτας ή Ελληνοκύπριους.

- Να σας δώσω, προσέθεσα, και άλλην μίαν γνώμην. Να πάτε μόνος στο Λονδίνο να υπογράψετε τας Συμφωνίας. Μη φορτώσετε και εις άλλους Κυπρίους ευθύνας, ώστε αν, ως προβλέπω, δεν επιτύχουν αι Συμφωνίαι αυταί να μπορούν οι Κύπριοι ως μη ερωτηθέντες να επανέλθουν εις το ζήτημα της αυτοδιαθέσεως.

- Α, όχι, τότε θα λένε μόνον εμέ προδότη. Άστε να έλθουν και πολλοί άλλοι ώστε να έχουν και αυτοί ευθύνην.

- Ακριβώς γι’ αυτό δεν δέχομαι εγώ να έλθω.

Παρεμβαίνων, ως ενθυμούμαι, ο Μητροπολίτης Κιτίου είπεν:

- Ώστε εσύ θέλεις να κρατήσης «πισινήν»!

- «Πισινήν» όχι για τον εαυτόν μου αλλά για την Κύπρον απήντησα.

Έτσι μετέβη ο Αρχιεπίσκοπος εις Λονδίνον με εικοσάδα περίπου Κυπριών δια την υπογραφήν που επραγματοποιήθη την 19^ην Φεβρουαρίου 1959. Μεταξύ 17^ης και 19^ης Φεβρουαρίου έδειξεν ο Μακάριος σοβαρούς δισταγμούς και υπέστη πιέσεις. Πολλάκις διηρωτήθην, μήπως έκανα λάθος που δεν πήγα μαζί του; Δεν το νομίζω για δύο σοβαρούς λόγους. Πρώτον, γιατί ρητώς μου απέκλεισεν άλλην συζήτησιν πλην της των βάσεων, τονίζων ότι αι Συμφωνίαι Ζυρίχης απλώς θα υπογραφούν. Και δεύτερον, διότι, γνωρίζων την εγωπάθειάν του, πιστεύω ότι οσονδήποτε και αν αντετασσόμην ατομικώς, και εις το Λονδίνον κατά των Συμφωνιών, δεν θα κατεδέχετο να ξεφύγη από υποσχέσεις που έδωσεν εις τον Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Εξωτερικών Ελλάδος, ακολουθών ιδικήν μου συμβουλή. "

Πηγή: ΑΤΥΧΗ ΚΥΠΡΟΣ, ΠΩΣ ΕΖΗΣΑ ΤΟΥΣ ΠΟΘΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΚΑΗΜΟΥΣ ΤΗΣ 1910 – 1980, ΣΑΒΒΑ ΛΟΪΖΙΔΗ Δρος Δικαίου, τ. Εθναρχικού Συμβούλου Κύπρου και τ. Βουλευτού Αθηνών, Εκδόσεις Μπεργάδη, Αθήναι 1980, σ. 176, 177.

* Ο τίτλος του άρθρου δεν αναγράφεται στο βιβλίο.